Dijabetička retinopatija (DR) je najčešća mikrovaskularna komplikacija šećerne bolesti (dijabetesa) i jedan od vodećih uzroka novonastalog slepila radno sposobnih osoba u razvijenim zemljama. DR nastaje kada povišene koncentracije šećera u krvi blokiraju male krve sudove u retini, što dovodi do oštećenja tih krvnih sudova i curenja krvi i/ili tečnosti u retinu. To dovodi do oticanja, kao i do začepljenja dotoka krvi u neka područja mrežnjače i konačno neovaskularizacije (formiranja novih krvnih sudova) kako bolest napreduje.1 Bolest napreduje kroz 4 stadijuma, od neproliferativne DR, koja se karakteriše mikroaneurizmama (abnormalno proširenje krvnog suda), oticanjem i oštećenjem krvnih sudova, zatim curenjem tečnosti i/ili krvi iz njih, sve do proliferativne DR koju karakteriše abnormalni rast novih krvnih sudova (neovaskularizacija) na mestima ishemije (prekida krvotoka), nastale usled blokade krvnih sudova retine i posledičnog nedostatka kiseonika i hranjivih materija.
Dijabetički makularni edem (DME) je komplikacija DR-e, a javlja se usled isticanja krvi iz oštećenih krvnih sudova, što dovodi do stvaranja otoka (edema) u području makule, te posledičnog oslabljenog ili zamagljenog vida. Makula je centralno područje mrežnjače odgovorno za oštar centralni vid potreban za aktivnosti poput čitanja i vožnje. DME se može javiti u bilo kom stadijumu DR.1
Oko 422 miliona ljudi u svetu ima dijabetes, što je oko 5,5% populacije.2 Dijabetes je vodeći uzrok novih slučajeva slepila među odraslim osobama od 20 do 74 godine.2-4
Dijabetes melitus oba tipa, uzrokovan nedostatkom insulina (tip 1), nereaktivnošću organizma na insulin (tip 2), ili trudnoćom (gestacijski)
Hiperglikemija- visok nivo šećera u krvi
Hipertenzija - visok krvni pritisak može prouzrokovati blokadu malih krvih sudova u oku
Gojaznost
Genetika - porodična anamneza DR-e ili DME-a
Trajanje dijabetesa - što duže osoba ima dijabetes veće su šanse za razvoj ovih oboljenja
DR može da uzrokuje nikakve ili samo blage probleme s vidom, sve dok se ne pojave komplikacije, poput DME.1 DME može uzrokovati:6
Zamagljen vid
Poteškoće pri razlikovanju svetlih i tamnih nijansi
Ispadi u vidnom polju koji se pojavljuju kao "lebdećе" crne tačkice ili linije
Vid izgubljen zbog DR-a može da bude nepovratan, ali rano otkrivanje i lečenje mogu smanjiti rizik od slepila za 95%.1
sposobnost obavljanja svakodnevnih zadataka
radnu sposobnost
sposobnost aktivnog učestvovanja u socijalnom životu
kvalitet života, jer može dovesti do socijalne izolacije, depresije i anksioznosti
Kako stopa dijabetesa nastavlja da raste, sve veći broj ljudi može biti pogođen dijabetičkim očnim bolestima.5
Pregled retine (funduskopija) pomoći će da se dijagnostikuje svaka bolest retine. Ako želite da saznate više informacija o dijabetičkoj retinopatiji ili ostalim bolestima retine, obratite se svom oftalmologu ili posetite internet stranicu
Literatura:
National Eye Institute. Facts About Diabetic Eye Disease. [Internet; cited August 2021]. Dostupno na:
World Health Organisation. Diabetes [Internet; cited August 2021]. Dostupno na:
Lee R, Wong TY, Sabanayagam C. Epidemiology of diabetic retinopathy, diabetic macular edema and related vision loss. Eye Vis. 2015; 2:17.
Yau JWY, Rogers SL, Kawasaki R, et al. Global Prevalence and Major Risk Factors of Diabetic Retinopathy. Diabetes Care. 2012; 35: 556-564.
Leasher JL, et al. Global Estimates on the Number of People Blind or Visually Impaired by Diabetic Retinopathy: A Meta-Analysis from 1990 to 2010. Diabetes Care. 2016; 39:1643-9.
American Academy of Ophthalmology. Diabetic Retinopathy Symptoms. [Internet; cited August 2021]. Dostupno na:
Park SJ, Ahn S, Woo SJ, et al. Extent of Exacerbation of Chronic Health Conditions by Visual Impairment in Terms of Health-Related Quality of Life. JAMA Ophthalmol. 2015; 133:1267-1275.
Tekst preuzet sa: