Ova maligna oboljenja se obično prezentuju uvećanjem jednog ili više limfnih čvorova, nastalih usled nakupljanja malignih limfocita u njima. Limfomi se mogu javiti i u ostalim organima (najčešće u koštanoj srži, slezeni i jetri), jer limfociti kruže po celom organizmu
Većina dijagnostikovanih limfoma su Ne-Hočkinovi limfomi. Prema kliničkom toku bolesti limfomi se mogu podeliti na indolentne i agresivne. Indolentni limfomi sporo napreduju i sa njima pacijenti mogu živeti godinama, ponekad i bez lečenja. Agresivni limfomi su tipične zloćudne bolesti, karakterisane progresivnim nepredovanjem, koje zahtevaju trenutni tretman.
Bezbolan otok limfnih čvorova
Noćno znojenje
Povišena telesna temperatura, bez očitog razloga
Neobjašnjivi gubitak težine i konstantan umor kroz duži vremenski period
Kašalj
Uporan svrab po telu
Neobjašnjiv bol u grudima, abdomenu ili kostima
Kompletna remisija podrazumeva nestanak svih znakova limfoma koji se današnjim dijagnostičkim metodama mogu uočiti. Kod određenih podtipova NHL-a kompletna remisija ujedno znači i izlečenje- bolest se više nikada ne vrati; dok kod drugih podtipova NHL-a, nakon perioda remisije, znakovi bolesti se vraćaju, odnosno bolest relapsira i zahteva ponovno lečenje.
Strategija „Posmatraj i čekaj“ (Watch & Wait)
Radioterapija
Hemioterapija
Imunoterapija u koju spadaju monoklonska antitela
Radioimunoterapija
Transplantacija
Ova strategija je period u kojem nema aktivnog lečenja pacijenta, već se pacijent redovno prati. Lekar se za ovu opciju može odlučiti kod pacijenata koji imaju neki indolentni (spororastućih) limfom, a kod kojih simptomi oboljenja nisu prisutni. Primena ove strategije ne znači da se lekar predaje ili da ne želi da primeni određeni tretman. Redovno praćenje pacijenta kod kojih je primenjena strategija „posmatraj i čekaj“, omogućiće uključivanje odgovarajući tretman u trenutku kada je to potrebno.
Terapija zračenjem ili radioterapija predstavlja upotrebu energije X-zraka za ubijanje malignih ćelija. Radioterapija se retko koristi sama, te se u većini slučajeva kombinuje sa drugim pristupima u lečenju limfoma.
Hemioterapijski lekovi (citostatici) ubijaju maligne ćelije na taj način što spečavaju njihovu deobu i rast. Ovi lekovi nisu specifični za maligne ćelije, te uništavaju i zdrave ćelije koje se brzo dele. Postoji mnogo različitih hemioterapijskih lekova, od kojih se neki mogu primjenjivati samostalno, ali se obično za lečenje NHL oni kombinuju. Tip hemioterapije koji će biti primenjen zavisi od tipa limfoma. Često se hemioterapija kombinuje sa drugim vrstama terapije, kao što su na monoklonska antitela.
Pod imunoterapijom podrazumevaju se različiti tretmani koji deluju tako što podstiču imunološki sistem pacijenta da prepozna i uništi maligne ćelije
Monoklonska antitela su biološki lekovi (lekovi proizvedeni iz živih ćelija), koji prepoznaju određene ciljane strukture (proteine/ antigene) na malignim ćelijama. Nakon vezivanja za ciljano mjesto, monoklonska antitela za lečenje NHL uništavaju malignu ćeliju i/ili stimulišu imunološki sistem organizma pacijenta da napadne i uništi tu malignu ćeliju. Mogu se koristiti samostalno ili u kombinaciji sa hemioterapijom.
Radioimunoterapija je oblik lečenja u kojem se koriste monoklonska antitela na koja je vezan (konjugovan) radioizotop. Uništavanje malignih ćelija se postiže kombinacijom zračenja i imunoterapije.
Kod nekih pacijenata, kad se limfom više ne može efikasno lečiti standardnim dozama odgovarajuće terapije, potrebna je primena terapije u veoma visokim dozama. Ove doze uništavaju maligne ćelije, ali istovremeno i teško oštećuju koštanu srž pacijenta. U tom slučaju organizam više nije u stanju da oporavi funkciju koštane srži i stvara krvne ćelije, te je potrebna transplantacija (autologna ili alogena) matičnih ćelija. Kod autologne transplantacije matične ćelije prikupljaju se iz periferne krvi samog pacijenta pre primanja visokih doza hemioterapije, čuvaju se i zamrzavaju, a zatim vraćaju ponovno pacijentu nakon što primi visoke doze hemioterapije. Da bi se koristile vlastite matične ćelije, koštana srž pre uzimanja ćelija ne sme biti infiltrirana limfomom. Kod alogene transplantacije uništena koštana srž se zamenjuje ćelijama krvne loze dobijenim od podudarnog davaoca.
References
National Cancer Institute: Dictionary of Cancer Terms.
National Cancer Institute: Dictionary of Cancer Terms.
Lymphoma Research Foundation. About lymphoma.
Lyon, France: IARC Press. World Health Organization Classification of Tumors of Haematopoietic and Lymphoid Tissues. 2008.
Getting the Facts. Non-Hodgkin Lymphoma. https://www.lymphoma.org/wp-content/uploads/2017/07/LRF_FACTSHEET_NON_HODGKIN_LYMPHOMA.pdf [Pristup juni 2019]
National Cancer Institute: Adult NHL.
Understanding Non-Hodgkin Lymphoma.